Styczeń w ogrodzie. Co warto zrobić w styczniu w ogrodzie?

Styczeń to czas, w którym rośliny odpoczywają. Nie musimy, więc wykonywać tylu prac co w pozostałych miesiącach. Nie znaczy to jednak, że możemy nic nie robić. Są prace, które wykonujemy również podczas  okresu zimowego.

Z artykułu dowiesz się, jakie prace wykonujemy, kiedy nadchodzi styczeń w ogrodzie. Poznasz zasady pobierania sadzonek zdrewniałych. Dowiesz się także, na czym polega pędzenie roślin cebulowych, kiedy wysiewać warzywa, jak dbać o trawnik i oczko wodne. Marian przedstawia listę najważniejszych zadań do wykonania.

Kalendarz ogrodnika w styczniu zależy od pogody

Styczeń uchodzi za najzimniejszy miesiąc w roku, często przynoszący obfite opady śniegu. Ostatnio jednak pogoda zaskakuje. Zamiast mrozów królują dodatnie temperatury, dlatego coraz trudniej jest pracować według schematu, który mówi, że grudzień, styczeń i luty to miesiące, kiedy drzewa, krzewy i inne rośliny odpoczywają.

PRZECZYTAJ TAKŻE:
Grudzień w ogrodzie. Co warto zrobić w grudniu w ogrodzie?

Dni w styczniu potrafią być ciepłe, co sprawia, że rośliny rozpoczynają wegetację. Może to się dla nich źle skończyć, bo trwają one krótko. Potem nadchodzą mrozy. Działanie niskich temperatur sprawia, że pąki przemarzają, a rośliny mogą obumrzeć. W kalendarzu ogrodnika musimy więc uwzględnić nie tylko prognozy pogody, ale faktycznie panujące warunki.

Co robimy w styczniu w ogrodzie?

W styczniu możemy zająć się wykonywaniem zabiegów pielęgnacyjnych. Można, więc zajmować się cięciem niektórych drzew.

Kontrolujemy także stan roślin i zimowych zabezpieczeń. Możemy również pomyśleć nad tym, co kupimy w sklepach ogrodniczych wiosną, zaplanować zakup nasion, czy wybrać meble ogrodowe na nadchodzący sezon.

Styczeń — prace związane z ochroną roślin przed mrozem i szkodnikami

Planując prace ogrodnicze, powinniśmy kierować się takimi czynnikami jak: opady, wilgotność i temperatura. Pracując w ogrodzie, pamiętajmy, że to nie termin jest najważniejszy, ale warunki atmosferyczne. 

Pomimo że osłony na rośliny zakładamy już jesienią, w styczniu warto sprawdzić ich stan. Mogą być one podniszczone przez wiatr lub zwierzęta i trzeba będzie je naprawić.

Innym zabiegiem, który trzeba wykonać w ogrodzie, jest bielenie pni i konarów drzew owocowych. Zimą wykonujemy je dwu, a najlepiej trzykrotnie. Zabieg ten pozwala na uniknięcie pęknięć na korze, czyli tzw. ran zgorzelinowych. Powstają one w wyniku różnic temperatur podczas dnia i nocy. Drzewa owocowe najtrudniejszy okres przechodzą w lutym, dlatego bielenie najlepiej wykonać pod koniec stycznia.

Jeśli rośliny zostały uszkodzone podczas silnych wiatrów lub po obfitych opadach śniegu, to powstałe w wyniku tego rany zabezpieczamy maścią ogrodniczą. Nie pozwoli to na wniknięcie patogenów. Jeśli tego nie zrobimy, rośliny mogą paść ofiarą chorób bakteryjnych, jak i grzybowych. 

Przechowywanie roślin ogrodowych

W miesiącach zimowych warto sprawdzać, co się dzieje z roślinami cebulowymi, które przechowujemy w chłodnej piwnicy. Trzeba sprawdzić, czy nie ma wśród nich egzemplarzy, zaatakowanych przez grzyby. Jeśli takie się znajdą, należy je usunąć, żeby infekcja się nie rozprzestrzeniła.

Wykopane jesienią części roślin, które nie przetrwają w gruncie, należy często doglądać. Jeśli porazi je szkodnik lub choroba, trzeba je oddzielić od reszty lub wyrzucić. Zainfekowanych części roślin nie wrzucamy na kompost.

Jeśli przechowujemy w piwnicy warzywa, trzeba im zapewnić temperaturę około czterech stopni Celsjusza. Pamiętajmy też o tym, żeby wietrzyć pomieszczenia, w których się znajdują. 

Sadzonki zdrewniałe. Pobieranie i przechowywanie

Styczeń w ogrodzie to czas na przygotowanie sadzonek zdrewniałych roślin takich jak forsycja, dereń, porzeczka, agrest, winorośl, ligustr, pięciornik, jaśminowiec czy wierzba. Pędy tniemy na długość około dwudziestu centymetrów, wiążemy w pęczki, a potem umieszczamy w wilgotnym piasku lub torfie. Sadzonki powinny stać w chłodnym i ciemnym pomieszczeniu. Wczesną wiosną wysadzamy je do gruntu.

Jeśli chcemy udekorować mieszkanie, możemy ściąć pędy migdałka lub forsycji. Po mniej więcej trzech tygodniach w wyższej temperaturze zakwitną, a w naszym mieszkaniu będziemy mieć pierwszy przedsmak wiosny.

Sadzonki można również pobrać z roślin, które zrzuciły liście na zimę. Najlepiej nadają się do tego pędy jednoroczne. Przechowujemy je w ciemnym pomieszczeniu i wilgotnym piasku lub innym podłożu, aby nie uległy wyschnięciu. Nie wolno ciąć podczas silnych mrozów, a nóż lub sekator, których używamy, powinny być ostre.

Co siać w styczniu? Jakie warzywa?

Gdy ziemia nie jest zamarznięta, to możemy wysiać warzywa, które zbierzemy wczesną wiosną. Do wysiewu nadają się wczesne odmiany cebuli, szpinaku i marchwi. Można też zasiać paprykę, ogórki i pomidory, ale te warzywa siejemy w szklarni, gdyż są ciepłolubne.

W szklarni możemy wysiać również rzodkiewkę, a także przygotować do rozsady wczesne odmiany sałaty i kapusty w tunelu foliowym. Kalendarz ogrodnika uwzględnia także wysiew pory i selera.

Do zabezpieczenia kiełkujących warzyw poza szklarnią przyda się agrowłóknina. Styczeń to miesiąc, kiedy normą są choćby lekkie mrozy, więc przyda się takie okrycie roślin. 

Styczeń w ogrodzie to czas na uprawę siewek. Kwiaty jednoroczne

Dla większości kwiatów styczeń jest zbyt zimny, żeby zacząć je wysiewać, ale są i takie, dla których jest to wręcz wzmacniające. Mowa tu w szczególności o kwiatach jednorocznych, których siewki możemy umieścić w szklarni, na parapecie, czy inspekcie. Tak przygotowane będą zdatne do rozsady wczesną wiosną.

Im wcześniej weźmiemy się za przygotowanie rozsady, tym mocniejsze będą sadzonki, które później umieścimy na rabacie. Możemy także wykorzystać pojemniki lub donice na balkonie.

Kwiaty jednoroczne, które należy wysiewać to: żeniszek meksykański, begonia, pelargonia lub heliotrop. 

Jak dbać o krzewy iglaste w ogrodzie ozdobnym?

Z drzew iglastych strząsamy zimą śnieg. Wprawdzie wygląda on przepięknie, ale jeśli zbyt długo zalega na gałęziach, to igły mogą zacząć brązowieć lub żółknąć. Ciężki śnieg może też przyczynić się do łamania gałęzi. Dzięki regularnemu strząsaniu śniegu z iglaków nie dopuścimy do powstania na pędach lodowej skorupy. Sprawdzamy też, czy wiatr nie rozchylił osłon na roślinach wrażliwych na mróz.

Jeśli nadchodzą silne mrozy, należy użyć agrowłókniny do okrycia krzewów, które są wrażliwe na niskie temperatury. Jeśli nie ma śniegu lub jest go bardzo mało, osłaniamy rabaty lub uzupełniamy te okrycia, które zrobiliśmy wcześniej. Materiały, które możemy do tego wykorzystać to np. ściółka, liście, słoma, a także gałązki z iglaków.

Kiedy jest odwilż, nie zapominamy o podlaniu roślin zimozielonych takich jak: bukszpan, różanecznik, ostrokrzew, laurowiśnia, mahoń i pieris, żeby nie dopuścić do tzw. suszy fizjologicznej. Jeśli odwilż trwa dłużej, robimy to regularnie, gdyż podczas silnych wiatrów i mrozów drzewa i krzewy tracą wodę, nie są w stanie jej uzupełnić, gdy ziemia zamarznie. 

Cięcie drzew i krzewów owocowych

W styczniu możemy zacząć przycinanie np. jagody kamczackiej, agrestu, rokitnika i leszczyny. Przycinanie należy wykonać na koniec miesiąca, najlepiej w ostatniej dekadzie stycznia. Jednak przy dużych mrozach, jeśli temperatura przekracza minus osiem stopni Celsjusza, lepiej poczekać na pogodne dni.

Poza cięciem drzew należy także usunąć z nich mumie, jeśli nie zrobiliśmy tego wcześniej. Są to zaschnięte owoce — siedlisko niebezpiecznych szkodników wywołujących choroby roślin. Zabiegu tego wymagają w szczególności krzewy owocowe.

Pędzenie roślin cebulowych

Pędzenie roślin cebulowych to zabieg polegający na przyspieszeniu ich wegetacji i kwitnienia. Do pędzenia roślin cebulowych najlepiej wykorzystać szafirki, tulipany, hiacynty i krokusy.

1. Na pierwszym etapie przechowujemy je w stosunkowo ciepłym miejscu, w temperaturze około pięciu stopni Celsjusza. Okres przechowywania w takiej temperaturze to 9/10 tygodni. Cebule mogą być wtedy w donicach lub zakopane w gruncie, jeśli mamy ogród. Gdy nie posiadamy ogrodu, cebule możemy przechładzać w lodówce. Czasem już przechłodzone cebule możemy kupić w sklepie ogrodniczym.

2. Na drugim etapie pędzenia cebule przenosimy do docelowych donic i ustawiamy w miejscu o temperaturze 10/12 stopni Celsjusza. Jeśli jednak nie mamy jeszcze donic, możemy je przenieść do cieplejszego miejsca w szklanym pojemniku. W temperaturze 10/12 stopni Celsjusza pędy kwiatów zaczynają rosnąć.

3. Na trzecim etapie, gdy pędy będą miały ok. 10 cm, możemy je przenieść do miejsca o temperaturze dwudziestu stopni Celsjusza. W takich warunkach na pewno zakwitną. Jedyne co musimy robić, to podlewać kwiaty. 

Rośliny doniczkowe

Rośliny, które stoją na parapetach, podlewamy regularnie. Kiedy wietrzymy, pamiętajmy, by nie dopuścić, żeby przemarzły. Rośliny pokojowe przeglądamy pod kątem tego, czy nie zostały zaatakowane przez szkodniki. Dokładnie oglądamy liście od spodu. Jeśli trzeba zrobić opryski, wykorzystujmy preparaty ekologiczne.

Styczeń w ogrodzie. Trawnik i oczko wodne

Podczas zimy musimy uważać, żeby pleśń śniegowa nie pokryła trawnika. Może ona powstać, gdy duże opady śniegu zablokują dostęp tlenu lub jeśli sami będziemy na trawniku gromadzić śnieg. Należy także pamiętać, aby nie deptać grani.

Jeśli powierzchnia wody oczka w ogrodzie zamarzła, robimy przerębel, żeby zimujące w nim ryby się nie udusiły i rośliny miały więcej tlenu. 

PRZECZYTAJ TAKŻE:
Jak założyć oczko wodne w ogrodzie krok po kroku?

Dokarmianie ptaków zimą

Zimą ptaki potrzebują naszej pomocy. Czasem trzeba pomyśleć o tym już w listopadzie. Jednak coraz rzadziej mamy do czynienia z bardzo niskimi temperaturami na początku zimy i dokarmianie zaczynamy dopiero w styczniu. Pamiętajmy o tym szczególnie wtedy, gdy pokrywa śnieżna lub lodowa uniemożliwia im samodzielne znajdowanie nasion.

Szczególnie ważne jest to, żebyśmy w karmnikach umieszczali karmę odpowiednią dla różnych gatunków ptaków. W ogrodzie najlepiej jest umieścić kilka karmników. Przykładowo rudziki gustują w płatkach owsianych, dla kosów przysmakiem będą kawałki jabłek, a sikorki z chęcią zjedzą słoninę.

Pokarm dostarczamy aż do wiosny. Ptaki przyzwyczajają się do tego, że jest jedzenie i nawet jeśli karmnik jest pusty, będą przylatywać, tracąc potrzebną im w czasie zimy energię. Karmę dla ptaków możemy przygotować samodzielnie lub kupić w sklepach ogrodniczych.

Lista prac do zrobienia w styczniu. Podsumowanie

Styczeń wymaga wykonania prac, które sprawią, że wiosną i latem ogród będzie wyglądał niezwykle pięknie i okazale. Na początku roku warto pamiętać, aby:

• zabezpieczyć rośliny przed mrozem, szkodnikami i chorobami,

• kontrolować stan przechowywanych roślin,

• pobrać sadzonki zdrewniałe i zapewnić im odpowiednie warunki przetrwania,

• wysiać wczesne odmiany warzyw,

• przygotować siewki kwiatów jednorocznych,

• zająć się pędzeniem roślin cebulowych,

• pamiętać o zabezpieczaniu krzewów iglastych,

• wykonać cięcie drzew i krzewów owocowych.

• zadbać o trawnik i oczko wodne,

• dokarmiać ptaki.

Kiedy przyroda zacznie budzić się do życia, będziemy cieszyć się zapachami kwiatów pełnymi aromatów. Zbierzemy też obfite i zdrowe plony owoców i warzyw.